Artı365 Danışmanlık İdare Şurası Lideri Berat Süphandağ, emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) ile ilgili son gelişmeleri dunya.com’a kıymetlendirdi.

EYT’de son durum ne?

EYT düzenlemesinde gelinen son durum hakkında bilgi veren Süphandağ, “EYT görüşmeleri kabine toplantısında yeni bir süreç almaya başladı. Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım, TBMM’de EYT yasası başta olmak üzere değerli açıklamalarda bulunmuştu. Bakan yaş hududunun olmayacağını belirtmişti. Daha sonraki açıklamasında ise ‘EYT yasası için yapılan toplantıda tekrar yaş kaidesi gündeme geldi. Bayanlarda 48 erkeklerde ise 50 yaş koşulu konuşulan yaş aralıkları oldu’ diye açıklamada bulundu. Ayrıyeten Bakan Vedat Alım, ‘EYT problemini bu ayın sonuna kadar meclise getireceğini ve ocak ayına kadar ertelenmeyeceğini’ söyledi” açıklamasında bulundu.

EYT kimleri kapsıyor?

EYT’nin kimleri kapsadığı anlatan Üstündağ, “Yılsonu prestijiyle emekli olabilecek olanlar, bu düzenleme yapıldığında emekli olacak da geriye kalan yaklaşık 4 milyon insan ne olacak? 8 Eylül 1999 düzenlemesi öncesinde sigorta girişi olan SSK’da 5 bin günü doldurmuş bayanlar için 20 yıl erkekler için ise 25 yıl sigortalılık mühleti bulunuyor. Tekrar Bağ-Kur’da ise sigortalılık müddeti sabit olmak üzere bayanlar için 7.200 gün erkekler için ise 9 bin gün prim kaidesi bulunuyor. EYT yasası yürürlüğe girdiğinde birinci anda 4 milyon yaşa takılanın 1,5 milyonunun emekli olması bekleniyor. Bunun nedeni yaklaşık 2,5 milyon kişinin sigortalılık mühleti yahut priminin şimdi dolmamış olması. Bu bireylerde EYT maddesine tabi olarak kaideleri doldurduklarında kademe kademe emekli olabilecek” diye konuştu.

EYT’liler ne istiyor, EYT sorunu yaşayan kaç kişi?

EYT’lilerin emeklilik şartlarında 1999’da yapılan değişikliklerin geçmişe dönük uygulanmasına son verilmesini istediklerini belirten Üstündağ, yaş kaidesi aranmadan, sigortalılık müddeti ve prim günü şartlarını sağlayarak emekli olmayı talep ettiklerini söyledi.

Üstündağ, Nisan 2022 prestijiyle Toplumsal Güvenlik Kurumu’na (SGK) kayıtlı 4/a (SSK) kapsamında 16 milyon 688 bin, 4/b (Bağ-Kur) kapsamında 3 milyon 57 bin sigortalının bulunduğunu söz etti.

Üstündağ, 4/a ve 4/b olmak üzere toplam 19 milyon 744 bin sigortalıdan yaklaşık 5-6 milyon EYT’linin sorunu yaşadığını iddia ettiklerini vurguladı.

EYT’liler işe giriş tarihini geri çekebilir mi?

Eksik primi olan erkek sigortalılar açısından askerlik borçlanması ile tamamlama imkanının bulunduğunu aktaran Üstündağ, “Erkekler askerde geçen tüm günlerini satın alarak emeklilik primlerine ekleyebiliyor. Askerlik sigortadan evvel yapılmışsa borçlanılan gün kadar işe giriş tarihi de geri çekilerek değerli bir avantaj sağlanıyordu. Hususla ilgili Bakan Alım, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, “Yıpranma hakkı, doğum ve askerlik borçlanmaları olsa bile işe başlangıç tarihi geriye çekilemez” sözünde bulunmuştu. Süreçle ilgili rastgele bir gelişme bulunmuyor” diye konuştu.

İşyeri sahipleri ve şirket ortağı olmuşlar için ‘ihya etmek’ Formülü

EYT’de emeklilik hakkı verilmesi için farklı kurumlardan sigortalı çalışmış vatandaşların da değerlendirmeye alındığını altını çizen Üstündağ, kelamlarına şöyle devam etti: “Bunlardan birisi de Bağ-Kur. Bu kapsamda işyeri açmış ya da şirket ortağı olmuş vatandaşlar geçmişte şayet primlerini ödememişlerse günleri donduruluyor, borçları da siliniyor. Lakin bu dondurulan günleri ihya sistemi ile yine kazanmak mümkün. Geçmiş günlerini ihya etmek isteyenler şimdiki minimum fiyat üzerinden ödeme yaparak günlerinin tamamını alıyor ve primlerine eklettirebiliyor.”

İsteğe bağlı sigorta

Üstündağ, çalışma imkanı bulamayan sigortalıların eksik primlerini isteğe bağlı sigorta yaptırarak tamamlayabildiklerini belirterek, SGK’ya verilecek bir dilekçe ile başlayan isteğe bağlı sigortada her ay 30 gün kazanıldığını söyledi.

Geçmişe dönük hizmet tespiti yapmak

Geçmişte sigortası yapılmış lakin primi eksik ya da hiç yatırılmamış olanların ya da sigortasız çalıştırılanların geçmişe dönük hizmet tespiti yaptırarak bu günlerini tescil ettirebildiğini ve giriş tarihini geri çekebildiğini belirten Üstündağ, bununla birlikte hem EYT Yasası’na tabi olma hakkı hem de prim günü kazanılabileceklerini vurguladı.

2023 gelmeden primlerini ödeyenler avantajlı olacak

Emeklilik borçlanma formüllerinden birini kullanarak prim ödemesi yapacakların, 2023 yılı gelmeden bu ödemelerini yapmaları durumunda büyük bir çıkar sağlayacağının altını çizen Üstündağ, ocak ayında ödenecek sigorta primlerinin fiyatlarla birlikte artacağını tabir etti.

İşverenlerin EYT telaşları – İş gücü kaybı ve kıdem yükü

İşverenlerin EYT tasalarına da değinen Üsündağ, “EYT yasalaştığında firma bazında değişmekle birlikte işgücü kaybının ortalama yüzde 20 düzeylerinde olacağını düşünen patronlar, en çok da işletmelerde 45-55 yaş neslinde en ehil kümedeki kıdemli ve nitelikli işgücü kaybının ortaya çıkaracağı sıkıntılardan korkulu. Çalışanların EYT sebebiyle emekliliklerini istemeleri ve işten ayrılma talebinde bulunmaları halinde bir kıdem yükü doğacaktır, bu durumda patron bütçesini zorlayacaktır. Hazine ve Maliye Bakanı Nebati’nin bu mevzu ile açıklamaları ise şöyle: ‘EYT ile ilgili Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığımız tarafından çalışmalar yapılmaktadır. Bu çerçevede, patronlarımızın karşılaşacağı kıdem tazminatı yükünü, uygun finansman şartlarıyla Hazine Takviyeli KGF kefaleti ile karşılayabilecekleri bir kredi paketi konusunda Hazine ve Maliye Bakanlığımızca hazırlıklar başlatılmıştır.’”