Diyarbakır’ın merkez Bağlar İlçesi Hatboyu’nda sıra dışı bir kahve. Okey taşları, iskambil kağıtları, futbol coşkusu, gürültü yok, satranç ve çay var. Yalnızca satranç oynanan kahve 1992 yılından bu yana hizmet veriyor. 31 yıl evvel birkaç müşterinin satranç ekibi istemesi ile başlayan serüven kıyasıya rekabetlerin merkezi haline geldi. Akademisyeninden hekimine, öğretmeninden öğrencisine, personelinden imamına her meslek kümesinden vatandaş bu kahvede satranç için buluşuyor.

Küçük bir yer olan satranç kahvesi kışın soba ile ısıtılıyor. Havaların ısınmasıyla da masalar dışarı çıkarılıyor. Burada sigara içmek yasak. Her yaştan müşterisi olan satranç kahvesi, bazen saatler süren oyunlara mesken sahipliği yapıyor. İki kişi ortasında oynansa da masanın etrafına toplananlar kıyasıya uğraşa tanıklık ediyor. Müdavimler “En düzgün kim?” sorusuna “En uygunu yok, yenmek de var yenilmek de. Yanlış bir atılım en düzgün oyuncuya da kaybettir” halinde cevap veriyor.

Esnaf Çayevi olarak faaliyet gösteren satranç kahvesi, kentte birinci olma özelliğini taşıyor. Sputnik’e konuşan kahvenin işletmecisi Yunus Baytok, “Babam burayı birinci açtığında iki kişi satranç grubu istiyor. Bir ekiple başladı artık 50 ekibe yakın var. Ağır ilgi gördü. O günden bu güne burada yalnızca satranç oynanır. Babam 2 yıl evvel vefat edince ben işletmeye devam ettim. Ben de oynarım lakin müşteriler kadar güzel değilim” dedi. Müşterilerinin ekseriyetle 50 yaş üstü olduğunu söyleyen Baytok, gençlerin de ilgi gösterdiğini söyledi. Baytok “Sabah 07.00 üzere açıyorum, akşam 20.00’a kadar açık oluyor. Bilhassa hafta sonları çok ağır oluyor. 50 kişi toplanıp satranç oynuyor. Oyunların birden fazla heyecanlı ve çekişmeli geçiyor. Çok düzgün oynayan oyuncular var, onlar oynadığında çok çekişmeli oluyor. Satranç zekayı güçlendiriyor. Bence çocuklara öğretilmesi gereken bir oyun” biçiminde konuştu.

Kahvenin müdavimlerinden Recep Özakbaş, yıllardır burada satranç oynadığını belirterek şunları söylüyor: “Seni farkı düşünmeye sürüklüyor. Klasik bir bakış açısından farklı bir akış açısı geliştiriyor. Mesela dama mecburidir, almak zorundasın lakin satranç o denli değil. İllaki bir alternatifi vardır, hiçbir şeye zarurî değilsin. Bu senin hayata bakış açısını da etkiliyor. Yani hiçbir şeye mecburî değilsin, alternatif üretme yeteneğini geliştiriyor. Bu tarafıyla hayata uygulanırsa zekayı geliştirir. Vakit zaman yeniyorum bazen yeniliyorum. Uygun oyuncular var. Lakin hiç kimse yenilmez değil. En düzgün oyuncular da kusur yapabiliyor. Diyarbakır’da turnuvalar düzenleniyor ancak ödül olmadığı için iştirak pek olmuyor. Geçen Mardin’e gittiler sonra Kızıltepe’ye, bu hafta da Muş’a gidecekler. Ödül olduğu vakit ilgi de ağır oluyor.”

Süleyman Güneş isimli genç, burayı keşfetmesinin akabinde arkadaşlarıyla burada buluşup satranç oynadıklarını söylüyor. Güneş “Genellikle telefon, bilgisayar uygulamalarında oynuyorduk. Sonra burayı keşfettik ve sevdik. Artık arkadaşlarla buluşma yerimiz oldu. Burada buluşup birkaç maç oynayıp kalkıyoruz. Yeni beşerlerle tanışmak hoş oluyor. İnsanı geliştiriyor. Bilhassa yazılım alanında genel olarak algoritma tahlillerinde biz de daima sorunlar çözüyoruz. Algoritmalarda çoklukla bu halde ilerliyor. Satranç da daima bir sorunu çözmek üzere olduğu için bu alanda bizi geliştiriyor. Farklı olasılıkları düşünme daha ileri adımları görebilecek düzeye geliyoruz” dedi.

Kahvenin yeni müdavimlerinden öteki bir genç de şunları söyledi: “Satranç hayata bakış açımızı da değiştiriyor. Sorunlara bakış açımızı değiştiriyor, sorunları çözme yeteneğimizi geliştiriyor. Ben imtihana hazırlanıyorum ve imtihana hazırlanırken bu üslup hobilerle uğraştığında imtihana da bir katkı sağlayabiliyor. Bu nedenle satrancı seviyorum. Yenmek de var yenilmek de var. Böylesi bir konsept Diyarbakır’da çok yok. Onun için burayı seviyoruz.” Kahve müdavimleri, kentte ödüllü turnuvaların düzenlenmesini istiyor.