Birol BOZKURT

Bankaların kredi vermediği haberlerinin çıktığı hafta kredilerde yaşanan yavaşlama sayılara yansımış görünüyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından yayımlanan haftalık bültene nazaran, bölümün kredi hacmi 18 Mayıs prestijiyle 3 milyar 793 milyon lira azaldı.

Söz konusu periyotta toplam kredi hacmi 9 trilyon 67 milyar 851 milyon liradan 9 trilyon 64 milyar 58 milyon liraya geriledi. Bankacılık bölümündeki toplam mevduat (bankalararası dahil), geçen hafta 40 milyar 446 milyon lira azaldı. Kelam konusu haftada yüzde 0,4 azalan bankacılık bölümü toplam mevduatı, 10 trilyon 365 milyar 391 milyon lira oldu.

TL ticari kredilerde 9 milyar liralık düşüş

Söz konusu devirde TL ticari krediler 4 trilyon 485 milyar liradan 4 trilyon 476 milyar liraya geriledi.

Yabancı parayla birlikte toplam ticari krediler 18 Mayıs haftasında 7 trilyon 44 milyon liradan 7 trilyon 36 milyar liraya düştü. Tıpkı hafta taksitli ticari kredilerin meblağı da 5 milyar 566 milyon lira azalarak 1 trilyon 102 milyar 771 milyon liraya indi. İşyeri kredileri 16 milyar 683 milyon liradan 16 milyar 561 milyon liraya, taşıt kredileri 123 milyar 845 milyon liradan, 122 milyar 238 milyon liraya geriledi.

Ticari kredilerde en dikkat alımlı düşüşlerden birisi de muhtaçlık tarafında oldu. Geçen hafta muhtaçlık kredileri 667 milyon 727 milyon liradan, 663 milyar 651 milyon liraya düştü. Bankaların ferdi kredi kartı alacakları da 275 milyon lira artarak 670 milyar 284 milyon lira oldu. Ferdî kredi kartı alacaklarının 360 milyar 353 milyon lirası taksitli, 309 milyar 931 milyon lirası taksitsiz oldu.

Tüketici kredileri 1,4 trilyon lira oldu

Verilere nazaran, tüketici kredileri meblağı, 18 Mayıs prestijiyle 4 milyar 455 milyon lira artışla 1 trilyon 357 milyar 735 milyon liraya yükseldi. Tüketici kredileri 1 trilyon 353,3 milyar TL’den 1 trilyon 357,7 milyar TL’ye çıktı. Kelam konusu kredilerin 427 milyar 116 milyon lirası konut, 78 milyar 496 milyon lirası taşıt ve 852 milyar 123 milyon lirası gereksinim kredilerinden oluştu. Muhtaçlık kredileri ise 852 milyar 75 milyon dolardan 852 milyar 122 milyon dolara hudutlu bir yükseliş gösterdi. Ferdî kredi kartları ise 670 milyar TL’den 670,3 milyar TL’ye çıktı. Takipteki alacaklar 169,1 milyar TL’den 168,5 milyar TL’ye indi.

KKM’de rekor serisi sürüyor

KKM hesaplarında 6 Ocak’tan bu yana kesintisiz artış devam ediyor. Kur muhafazalı mevduat hesapları 18 Mayıs itibariyle 2 trilyon 398,2 milyar TL’ye yükseldi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun (BDDK) haftalık bülteninde yer alan bilgilere nazaran, kur muhafazalı TL mevduat ve katılma hesapları 2 trilyon 346,7 milyar TL’den 2 trilyon 398,2 milyar TL’ye çıktı.

Böylece KKM hesapları 1 haftada 51,4 milyar TL artış kaydetti. Dolar cinsinden bakıldığında ise kur muhafazalı mevduatların 121 milyar doları aştığı görüldü. Kur muhafazalı mevduatlarda ocak ayından bu yana kesintisiz bir yükseliş ivmesi izlenirken, 14 Mayıs’taki birinci tıp seçimleri öncesinde rekor giriş kaydedilmişti.

Döviz mevduatları 2.64 milyar dolar azaldı

Merkez Bankası tarafından açıklanan bilgilere nazaran, bir evvelki hafta 185 milyar 642,4 milyon dolar olan yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatı 18 Mayıs ile sona eren haftada 183 milyar 5,10 milyon dolara geldi. Gerçek bireylerin döviz mevduatları bir evvelki haftaya nazaran 2 milyar 358,60 milyon dolar azalarak 109 milyar 658,30 milyon dolar, hükmî şahısların döviz mevduatı 278,70 milyon dolar düşüşle 73 milyar 346,80 milyon dolar oldu.

Yabancı 4 haftada 385 milyon dolar pay sattı

Merkez Bankası bilgilerine nazaran yabancılar 18 Mayıs haftasında 27,6 milyon dolarlık pay satışı gerçekleştirdi. Böylece yabancı yatırımcının net pay satış serisi dördüncü haftada da devam eti. Böylece yabancı yatırımcıların yılbaşından bu yana net pay satış ölçüsü son 4 haftada gerçekleşen pay satışının bedeli de 385 milyon dolara ulaştı.

Net rezervler 21 yıl sonra birinci kere negatif

Merkez Bankası’nın net milletlerarası rezervleri gerilemeye devam ediyor. Geçtiğimiz hafta 2 milyar 326 milyon dolar olan Merkez Bankası net rezervleri Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin birinci tipinden sonra devam eden döviz talebine paralel olarak 2.48 milyar dolar daha azalarak 19 Mayıs prestijiyle -151.3 milyon dolara geriledi. En son 1 Şubat 2002 tarihinde net rezervler -1,98 milyar dolar ile eksi düzeyini görmüştü.

Merkez Bankası’nın net rezervleri seçimlerin birinci tipinden evvelki haftada da 4.45 milyar dolar ile keskin düşüş kaydetmişti. Net rezervler böylelikle yılın başından beri geçen 20 haftanın 14’ünde geriledi. Yıl başından bu yana net rezervlerdeki toplam düşüş 27.7 milyar doları buldu. Döviz rezervleri geçen hafta bir evvelki haftaya nazaran 1,99 milyar dolar, altın rezervleri 1 milyar 547 milyon dolar düşüş gösterdi.

TCMB bilgilerine nazaran, geçtiğimiz hafta 60 milyar 412 milyon dolar olan döviz rezervleri, 18 Mayıs ile sona eren haftada 58 milyar 825 milyon dolara indi. TCMB altın rezervleri 44 milyar 312 milyon dolardan, 42 milyar 765 milyon dolar düzeyine geriledi. Böylelikle TCMB rezervleri bir evvelki hafta 105 milyar 127 milyon dolar düzeyindeyken, 101 milyar 590 milyon dolar düzeyine indi.

Merkez Bankası faizi sabit bıraktı

Merkez Bankası cumhurbaşkanlığı seçimlerinin iki çeşidi ortasına denk gelen Para Siyaseti Konseyi (PPK) toplantısında siyaset faizini varsayımlara paralel olarak %8.5’te sabit tuttu. PPK metini de bir evvelki karar ile epey benzeri yayımlandı.

PPK metninde, “Sanayi üretiminde yakalanan ivmenin ve istihdamdaki artış trendinin sürdürülmesi açısından finansal şartların destekleyici olması zelzele sonrasında daha da kıymetli hale gelmiştir. Bu çerçevede Heyet, siyaset faizinin sabit tutulmasına karar vermiştir. Konsey, para siyaseti duruşunun fiyat istikrarı ve finansal istikrarı koruyarak sarsıntı sonrası gerekli toparlanmayı desteklemek için kâfi olduğu görüşündedir” denildi.

Enflasyonun düzeyinde ve eğiliminde güzelleşmeler görülmeye başlandığını belirten TCMB, sarsıntının yol açtığı arz-talep dengesizliklerinin enflasyon üzerindeki tesirlerini de yakından izlediğini söyledi. Yeni dataların sarsıntı bölgesinde ekonomik faaliyetin beklenenden süratli toparlandığını gösterdiğini belirten TCMB orta vadede sarsıntının Türkiye iktisadının performansı üzerinde kalıcı bir tesirde bulunmayacağını belirtti.