Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, global tedarik zincirindeki aksamalar, başta petrol ve doğal gaz fiyatları olmak üzere emtia fiyatlarında görülen yüksek artışlar ve Rusya-Ukrayna Savaşının tüm dünya ekonomilerini olumsuz etkilediğini belirterek, “Türkiye İktisat Modeli’nin odağında yatırım, istihdam, üretim ve ihracat yer alıyor. Nitelikli ve sürdürülebilir büyümenin devam etmesiyle cari açık ve enflasyon sıkıntısını kalıcı olarak gerimizde bırakmayı hedefliyoruz.” dedi.

Üretimi ve ihracatı desteklemek için selektif kredi siyaseti uyguladıklarını belirten Nebati, “Bu siyasetler sonucunda ihracatımız tarihi doruklarda seyrederken kasım prestijiyle yıllıklandırılmış olarak 253,5 milyar dolara ulaştı. Cari açığımız ekim ayında yıllık 43,5 milyar dolar olarak gerçekleşse de güç ve altın hariç cari fazlamız 49 milyar dolara yükseldi. Yüksek büyüme sayılarımıza karşın güç ve altın hariç cari fazlanın geldiği nokta, Türkiye İktisat Modeli’nin muvaffakiyetini net bir formda teyit eder niteliktedir.” diye konuştu.

“Enflasyonda önemli düşüşler yaşanacak”

Modelin olumlu tesirlerini yalnızca enflasyondaki düşüş trendinin başlamasıyla değil, büyüme datalarında de gördüklerini kaydeden Nebati, “Makine ve teçhizat yatırımlarımız son 12 çeyrektir kesintisiz büyüyor. Toplam 31 milyonu aşan istihdam sayımız da tekrar tarihi yüksek düzeylerde. İhracatımız her ay yeni bir rekor kırarken ülkemizin dünya ticaret hacmi içindeki hissesi yüzde 1’i aştı. Sanayi ve turizm üzere döviz getirici üretken kesimlerimiz Cumhuriyet tarihimizde hiç olmadığı kadar güçlendi. Turizm kesimimizin dünya turizminden aldığı hisse tarihi yüksek düzeylerde seyrediyor. Önümüzdeki periyotta modelimizin katkısıyla “Türkiye Yüzyılı” vizyonumuza yakışır halde ülkemizi önde gelen global finans, sanayi ve ticaret merkezlerinden biri haline getireceğiz.” dedi.

Bakan Nebati, enflasyonda gelecek periyotta önemli düşüşler olacağını kaydederek şunları söyledi; “Salgın sonrasında enflasyon tüm gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeleri olumsuz etkilemiş ve tarihi tepelere ulaşmıştır. Ülkemizde enflasyonun temel belirleyicilerinden biri döviz kuru. Geçtiğimiz yıl döviz kurunda piyasa gerçekleriyle uyuşmayan artışlar görülmüştür. KKM öncesinde ekonomimiz hakkında felaket senaryoları yazılırken KKM’nin de katkısıyla sağlanan istikrarla birlikte tüm görünüm değişti. Kurlarda seyrin istikrar kazanmasıyla enflasyonun daha da hızlanmasının önüne geçtik, hatta düşüş trendine girmesini sağladık. Döviz kurundaki oynaklığın azalması, emtia fiyatlarının olağanlaşması ve Türk lirasına inancın artmasıyla birlikte önümüzdeki devirde enflasyonda önemli düşüşlerin yaşanacağından kimsenin kuşkusu olmasın.”

“KKM döviz talebini sınırlandırdı”

Bakan Nebati, kur muhafazalı mevduat ve katılma hesabı (KKM) uygulamalarının global ve bölgesel zorlukların değerli ölçüde arttığı bu yıl finansal istikrarın güçlendirilmesine, döviz talebinin sonlandırılmasına ve Türk lirası mevduatın vadesinin uzamasına kıymetli katkılar sağladığını bildirdi.

Geçen yılın son aylarında döviz kurlarında piyasa gerçekliğiyle bağdaşmayan sıhhatsiz fiyat oluşumları ve dalgalanmalar gözlemlendiğini belirten Nebati, “Finansal istikrarı tehdit eder boyuta ulaşan bu gelişmelerin önüne geçmek maksadıyla Aralık 2021’de KKM uygulamasını devreye aldık. Bu uygulamayla tasarruflarını Türk lirası cinsi hesaplarda kıymetlendiren vatandaşlarımızın döviz kurundaki değişimlerden olumsuz etkilenmelerini önlemek ve finansal sistemimize inançlarını pekiştirmeyi amaçladık. Global ve bölgesel zorlukların değerli ölçüde arttığı 2022 yılında KKM uygulaması, finansal istikrarın güçlendirilmesine, döviz talebinin sonlandırılmasına ve Türk lirası mevduatın vadesinin uzamasına kıymetli katkılar sağladı. Uygulama birebir vakitte makroekonomik dengelerimize de olumlu katkı yaptı ve ekonomik aktivitenin sağlam temeller üzerinde büyümesinde değerli rol oynadı.” dedi.

“DTH’ların hissesi 21 puan azaldı”

Nebati, başta KKM olmak üzere Aralık 2021’den itibaren devreye alınan enstrümanların ve önlemlerin finansal istikrarın sürdürülmesinde faal bir rol oynadığını belirtti. Rusya-Ukrayna Savaşı’na ve Fed’in faiz artırımlarına karşın KKM’nin de katkısıyla döviz talebinin önüne geçildiğini kaydeden Bakan “Böylece döviz tevdiat hesaplarının toplam mevduatlardaki hissesi 21 puan azaldı. Bize geçmişte çarçabuk dayatılan faiz siyasetlerine karşı güçlü ve kararlı duruşumuz, yalnızca ülkemizin makroekonomik göstergelerine olumlu yansımakla kalmıyor, birebir vakitte kronik sorunların çözülmesine de imkan sağlıyor.” diye konuştu.

Nebati, KKM’nin Hazine ve Merkez Bankası’na maliyetlerine ait olarak ise şunları söyledi: “Biz bu enstrümanı, başta finansal istikrarımızı tehdit eder boyuta yükselen döviz kuru oynaklıkları olmak üzere, global iktisatta artan belirsizlik ortamı ve salgın sonrası devirde arz kısıtlarının körüklediği maliyet enflasyonu üzere iktisadımızı tehdit eden birçok faktörün tesirli olduğu güçlü bir periyotta uygulamaya aldık. Tüm dünya yükselen enflasyon, faiz ve kur kısır döngüsü sonucunda süratle resesyona gerçek sürüklenirken bu uygulamanın da katkısıyla ekonomik açmazın ötesine geçerek enflasyonla uğraşımızı istihdamı artırarak insan odaklı bir yaklaşımla sürdürüyoruz. Bu sene 91,6 milyar lira takviye ödemesi gerçekleştirilen KKM’nin maliyetini şeffaflıkla paylaşmaya devam ediyoruz. Sonlu maliyetine kıyasla öngörülebilirliğin artmasına ve enflasyonda düşüş eğiliminin hızlanmasına dayanak olan KKM’nin maliyetinin ilerleyen devirde de hudutlu kalacağını öngörüyoruz.”

“Politikaların olumlu sonuçlarını almaya başladık”

Nebati Türkiye İktisat Modeli çerçevesinde enflasyonla uğraşta, üretim kapasitesinin azalması ve istihdam kayıplarının artması üzere risklerin iktisat açısından tehdit oluşturmasına fırsat vermeksizin kalıcı fiyat istikrarını tesis etmeye yönelik siyasetleri tercih ettiklerini söyledi. Nebati “Faiz artışları olsaydı, yatırımlar ertelenecek, istihdam daralacak, üretim azalacak ve ülkemizin potansiyeli topyekun sınırlanmış olacaktı. Yatırım, istihdam, üretim, ihracat ve cari fazla yoluyla ülkemizi büyütecek modelimiz kapsamında ihracatımızın katma pahasını ve üretimin bilgi, teknoloji ve inovasyon yükünü artıracak yatırımlara sürat kesmeden devam ediyor ve istihdamı artıran üretim faaliyetlerini destekliyoruz. Son devirde model kapsamında uyguladığımız siyasetlerin olumlu sonuçlarını almaya başladık. Kasım ayında enflasyonda zirve noktayı geçerek, düşüş eğilimine girdiğimizi görüyoruz. Bu düşüşte memleketler arası emtia fiyatlarındaki gerileme ve global şartlardaki hudutlu düzgünleşme elbette tesirli oldu lakin bu gerilemede, proaktif bir yaklaşımla hayata geçirdiğimiz önlemlerin, model kapsamında uygulamaya aldığımız KKM’nin ve atılan başka adımlarla Türk liramızda sağladığımız istikrarlı duruşun tesiri çok açık biçimde görülebilmektedir.” formunda yorum yaptı.

Kayıt Dışı İktisatla Uğraş Hareket Planı yürürlüğe girdi

Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından, kayıt dışı ekonomik faaliyetleri kayıt altına alarak rekabet gücünü artırmak ve vergi kaybının önüne geçmek emeliyle 5 temel bileşen altında 44 aksiyon çerçevesinde, ‘2023- 2025 Devri’ni kapsayan Kayıt Dışı İktisatla Gayret Aksiyon Planı yürürlüğe koyuldu. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati yaptığı açıklamada, 2023-2025 Periyodunu kapsayan Kayıt Dışı İktisatla Çaba Aksiyon Planı’nı yürürlüğe koyduklarını belirtti. Nureddin Nebati, Hazine ve Maliye Bakanlığının internet sitesinde yayımlanan Kayıt Dışı İktisatla Çaba Aksiyon Planı’nda (2023- 2025) yer alan ‘Bakan Sunuş’ kısmında, şunları kaydetti: “Günümüzde, kayıt dışılık gelişmişlik seviyelerinden bağımsız olarak ülkelerin kapsamlı gayret yürüttüğü ve karşı strateji geliştirdiği en kıymetli gündem hususlarından biridir. Kayıt dışılık, kavram prestijiyle ele alınması ve tanımlanması güç bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu sebeple, yapılan tanımlamalar kayıt dışı iktisada hangi açıdan bakıldığına nazaran değişkenlik göstermektedir. Bu yaklaşım çerçevesinde kayıt dışı ekonomiyi en yalın sözle ‘kamu otoritesinden gizlenen, resmi kayıtlara kısmen yahut büsbütün geçirilmeyen ya da geçirilemeyen ve bu nedenle denetlenemeyen faaliyetler bütünü’ olarak tanımlamak mümkündür. Resmi istatistik ve hesaplamalarda dikkate alınamayan kayıt dışı faaliyetler, ekonomik dataların gerçeği yansıtmamasına ve bu datalara nazaran uygulanacak iktisadi ve mali siyasetlerden beklenen sonuçların gerçekleşmemesine neden olmaktadır.”