Ticaret Bakanlığı ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından düzenlenen Türkiye İnovasyon Haftası, 12-13 Aralık’ta Haliç Kongre Merkezi’nde “İnovasyonun Yeni Yüzyılı” temasıyla gerçekleştirilecek.

Anadolu Ajansı’nın Küresel Bağlantı Ortağı olduğu Türkiye İnovasyon Haftası, küresel şirketlerin üst seviye yöneticilerinden fikir başkanlarına, akademisyenlerden öğrencilere, Türkiye’nin önde gelen şirket yöneticilerinden kamunun üst seviye temsilcilerine kadar inovasyona taraf veren tüm paydaşları bir ortaya getirecek.

Etkinlikte konuşmacı olarak yer alması beklenen Baykar Genel Müdürü Haluk Bayraktar, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) Genel Müdürü Temel Kotil ile NASA’da derin uzay irtibatı ve astrofizik alanlarında araştırmacı olarak çalışan Dr. Umut Yıldız, aktiflik öncesi açıklamalarda bulundu.

Baykar Genel Müdürü Bayraktar, Türkiye’de inovasyon algısının müspet bir dönüşüm geçirdiğini belirterek, “Bunda en kıymetli öge somut muvaffakiyetler. 20 yıl öncesinde biri, yenilikçi bir fikir ile ortaya çıksa da gerek çevresel olumsuz telkin, gerek siyaset kurumunun, dayanak vermeyi bırakın, yer yer köstek olmasıyla inovatif fikir gerçeğe dönüşemiyordu” dedi.

Kendilerinin de insansız hava araçları geliştirme seyahatinde benzeri pürüzlerle karşılaştıklarını lakin pes etmediklerini tabir eden Bayraktar, şöyle devam etti:

“Siyaset kurumunun yenilikçi teknolojilere bakışındaki olumlu istikametli değişimi, başardıkça evvel etrafımızın sonra da kamuoyunun takviyesini almak bizi AR-GE’ye ve inovasyona yatırım yapmaya teşvik etti. Düşünün 20 yıl evvel bir küme genç, zirai ilaçlama üzere spesifik bir kesimde kullanmak için bir İHA tasarımı olduğunu söylese ne kadar dayanak bulurdu?

Bir de bugünü düşünün. Toplum ve kurumlar ekseriyetle bu türlü inovatif bir fikrin gerçeğe dönüşeceğine inanır ve takviye verir bir noktaya geldi. Hatta şu anda birçok küçük yatırımcı düşük ölçülerde kitlesel fonlamalarla yenilikçi oluşumlara, projelere ve firmalara dayanak veriyor. Bu türlü bir şey birkaç yıl öncesine kadar hayal dahi edilemezdi. İşte son 20 yılda Türkiye’deki inovasyon algısı bu türlü değişti.”

Türkiye’nin inovasyon algısının gelişmekte olan ülkelere nazaran olumlu ayrıştığını kaydeden Bayraktar, “Türkiye, bilhassa savunma endüstrisi olmak üzere üretimde kıymetli bir basamağa geldi. Ulusal ve özgün teknolojileri geliştiren, üreten ve hatta ihraç eden bir pozisyondayız. Baykar’dan örnek vermek gerekirse; 2014 yılında envantere giren Bayraktar TB2 için bugün 25 ülkeyle ihracat mukavelesi imzaladı. Gelişmekte olan öteki ülkelere yüksek teknolojiye sahip eserleri ihraç ediyoruz ve bu bizi onların önüne geçiriyor” diye konuştu.

Bayraktar, Türkiye’deki gelişimi AR-GE ve Tasarım Merkezleri’ndeki artış ile de görmenin mümkün olduğunu belirterek, “Milli Teknoloji Atağı çok sayıda AR-GE merkezinin açılmasını destekledi. Son bilgilere nazaran, 1.248 AR-GE merkezi mevcut. 2001 yılında 1,3 milyar lira AR-GE harcaması yapılmışken, 2020’de 55 milyar lira harcama yapıldı. 2001 yılında yalnızca 2 Teknopark varken, bugün 94 tane var. Teknopark firma sayısı ise 2001’de 94 iken, bugün 8 bin 114’e ulaştı. Çalışan sayısı ise 630’dan 84 bine çıktı. Bu sayılar bile değişimin en büyük göstergesi.” tabirlerini kullandı.

“11 aylık ihracatımız 3 milyar 770 milyon dolar”

Haluk Bayraktar, savunma endüstrisinde inovatif teşebbüslerle özgün ve ulusal teknolojiler geliştirildiğini belirterek, yazılımdan kara araçlarına, beşerli insansız hava ve deniz araçlarına kadar çeşitli eserlerin geliştirip ihraç edildiğini vurguladı. Türkiye’nin savunma endüstrisinde değerli bir ihracatçı olduğunu vurgulayan Bayraktar, şöyle devam etti:

“Türkiye, 2021 yılında 3,2 milyar dolarlık savunma endüstrisi ihracatı gerçekleştirmişti. Bu sene gayemiz 4 milyar doları geçmek ve bunun olacağına kesin gözüyle bakıyoruz. Zira kasım ayı prestijiyle 11 aylık ihracatımız 3 milyar 770 milyon dolar düzeyine ulaştı. Yani geçen seneye nazaran yaklaşık yüzde 30’luk bir artış olacak. Baykar özelinde de ihracatımız değerli oranda arttı. Geçen sene yaklaşık 650 milyon dolar olan ihracatımız, bu yıl 1 milyar doları geçerek yüzde 50’den fazla artmış olacak. Unutmamak gerekir ki savunma sanayi lokomotif üzeredir. Geliştikçe, büyüdükçe öteki bölümleri de ileri çeker. Tarihe bakıldığında dünyada bunun birçok örneğini görmek mümkün. Çeşitli sivil teknolojiler, savunma endüstrisinden türetilmiştir. Elhasıl savunma sanayindeki inovatif gelişmeler Türkiye’nin bir bütün halde kalkınmasına katkı sağlayacaktır. Yeniden vurgulamak isterim, daha da gelişmek için ihracatın kıymeti çok büyük. Türkiye’nin milletlerarası pazarda güçlü bir halde rekabet edebilmesi için güçlü bir ekosistem oluşması da elzemdir. Bu kurallarda büyüyecek Türkiye, savunma sanayi ihracatında birinci 10 ülke ortasına girme gayesine ulaşacaktır.”

“Ciromuzun yüzde 30-40’lık kısmını AR-GE yatırımlarına harcıyoruz”

Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) Genel Müdürü Temel Kotil de, inovasyonun fikir yahut esere paha katan bir yeniliği tabir etse de aslında inovasyonu teknoloji ile bütünleştirmenin yanlış olmayacağını söyledi.

Teknoloji geliştirmenin uzun soluklu bir süreç olduğunu söz eden Kotil, “Türkiye teknolojinin AR-GE’sine yönelik kıymetli çalışmalara imza atıyor. Devletimizin yüksek vizyonu ile son 20 yılda otomotivden savunma endüstrisine, havacılıktan yenilenebilir güce sürdürülebilir nitelikteki teknolojileri ülkemize kazandırdı” tabirlerini kullandı.

Kotil, Türkiye’nin AR-Ge yatırımlarına sürat verdiğini belirterek, “Ülkemiz son yıllarda üniversite-sanayi iş birliklerini önceleyen çalışmalara tartı verdi. Nitelikli araştırmalar ve gelişmiş test kabiliyetleri inovasyonu beraberinde getirdi. Böylelikle ülkemiz teknolojiyi talep eden değil, teknolojiyi geliştiren ve ihraç eden bir ülke pozisyonuna geldi. Bu durum ülkelerin peşinde koştuğu ‘büyük bilgi’nin ülkemize de kazandırılması konusunda kıymetli kademeler kat etmemizi sağladı” diye konuştu. TUSAŞ’ın bilhassa son 20 yılda, silahlı kuvvetlerine paha katacak kıymetli havacılık teknolojilerini ülkeye kazandırdığını belirten Kotil, şunları kaydetti:

“Türkiye’de yüzde 20’lerde olan yerlilik oranı bilhassa son 20 yılda savunma teknolojilerine yapılan yatırımlar sayesinde ve özel dalın de gelişimi ile yüzde 80’leri buldu. Yerlilik oranının artması elbette inovasyonun bir tezahürüdür. Savunma endüstrisi özelinde geliştirilen beşerli ve insansız hava araçları, silah teknolojileri, askeri ve zırhlı araçlar, denizcilik teknolojileri ve dahası yeni teknolojilerin ülkemize kazandırılması için birer basamak olmakta.

Teknolojilerin kazandırılmasının yanında test kabiliyetlerinin de gelişmesine imkan sağladı. Bu sayede hem vakit ve maliyet avantajı sağlarken öteki taraftan bilgilerin ülkemizde kalması ile birlikte yeni fikirlerin ortaya konulması ve tahlil edilmesinin önü açıldı.”

Türkiye’nin kendi uydusunu geliştirebilen, kendi özgün hava araçlarını tasarlayan birkaç ülkeden biri olduğuna dikkati çeken Kotil, Türkiye’nin bu konumunu her geçen gün sağlamlaştırmaya ve maksat yükseltmeye de devam ettiğini vurguladı.

Kotil, yıllık cirolarının yüzde 30-40’lık kısmını AR-GE yatırımlarına harcadıklarını belirterek, “Biz gençlerimize güveniyoruz. 3000’i aşkın AR-GE çalışanımız yüksek oranda gençlerimizden oluşuyor. Yeniliğin geleceğini onlara teslim etmekten çekinmiyoruz. Kurum içi girişimciliği destekleyen inovasyon stratejimiz ile yeni fikirleri eserlerimizle buluşturuyoruz.” dedi.

“Uzay çalışmaları inovasyon açısından değerli bir öncü”

NASA’da derin uzay bağlantısı ve astrofizik alanlarında araştırmacı olarak çalışan Dr. Umut Yıldız ise, Türkiye İnovasyon Haftası’nın inovasyon alanında çalışan teşebbüsçüler, akademisyenler ve işletmeler ortasındaki iş birliğini artırması açısından çok değerli bir aktiflik olduğunu vurguladı.

Etkinliğin ülkede inovasyon kültürünün artırmasına ve gelişmesine değerli katkı sağladığını belirten Yıldız, bu kadar geniş çapta yapılan aktifliğin AR-GE ve teknolojik gelişmelerin değerini bir defa daha ortaya koyduğunu söyledi.

Uzay çalışmalarının inovasyon açısından öncü olduğunu vurgulayan Yıldız, “Türkiye’deki uzay çalışmaları, ülkede inovasyon, AR-GE ve teknolojik gelişme alanlarındaki atılımların ehemmiyetini vurgulamaktadır. Türkiye Uzay Ajansı’nın (TUA) uzay çalışmalarının inovasyona tesirine ve katkısına örnek olarak, uydu teknolojilerinin geliştirilmesi, havacılık dalında yeniliklerin geliştirilmesi, uzay fiziğinin ve uzay eserlerinin üretilmesi üzere faaliyetleri başlatılması ve dayanak verilmesi sürecinde değerli katkılar sağlayacaktır. Türkiye Uzay Ajansı, inovasyon ve AR-GE alanlarında çalışan teşebbüsçüler, akademisyenler ve işletmelerle iş birliği yaparak, inovasyon ve AR-GE alanlarında önemli derecede önayak olabilir” değerlendirmesini yaptı.