Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin ile birlikte BRICS ülkeleri kümesinde yer alan ve G-20 üyesi olan Güney Afrika, güçlü finans ve madencilik kesimiyle, Afrika’nın önde gelen ekonomileri ortasında yer alıyor.

Gerek ekonomik gerekse siyasi manada kıtanın güneyinde en güçlü bölgesel aktör olarak öne çıkan 60 milyonluk Güney Afrika birebir vakitte, Zimbabve, Zambiya, Botsvana, Namibya, Mozambik, Lesotho, Esvatini üzere bölge ülkelerinin pazarlarına açılan kapı pozisyonunda.

İkili ticaret hacmi 2022’de yüzde 60 arttı

Türkiye’nin Pretorya Büyükelçiliği Ticaret Müşavirleri İlker Eralp ve Bengü Okur Erdoğan, Türkiye ile Güney Afrika ortasında rekora koşan ikili ticari münasebetleri ve Güney Afrika’da ticaret ve yatırım hususlarını AA muhabirine kıymetlendirdi.

Eralp, 2021’de 123,8 milyar dolarlık ihracata karşılık 93,5 milyar dolar ithalat yapan, 426 milyar dolar ulusal gelire sahip Güney Afrika’nın, emsallerine nazaran daha düşük büyüme performansı gösterse de daimi dış ticaret fazlası veren bir iktisat olduğunu tabir etti.

Türkiye ile Güney Afrika ortasındaki ikili ticaret hacminin son 10 yılda 1,3 milyar dolar ile 2,4 milyar dolar ortasında gerçekleştiğini kaydeden Eralp, “2021 yılı sonunda ulaşılan 2,05 milyar dolarlık ticaret hacmi, 3,29 milyar dolar ile yüzde 60 aşılmış bulunuyor. Bu datalar doğrultusunda, 2022 sonu prestijiyle ikili ticaretimizin rekor seviyeye ulaşarak tarihte birinci kere 3 milyar doları geçtiğini söz edebiliriz.” dedi.

Eralp, 2022’de Türkiye’den Güney Afrika’ya ihracatta, petrol eserleri ve öteki mineral yağları, otomotiv kesim ve aksesuarları, beyaz eşya, halı ve mesken dokumacılığı eserleri, kuru besin, lastik ve plastik eserlerinin öne çıktığını, Güney Afrika’dan ise en çok altın ve platin üzere pahalı madenlerin, santrifüjler, binek arabalar, demir ve çelik eserlerinin, krom, taş kömürü, alüminyum üzere öteki madenlerin ithal edildiğini söyledi.

2022’de birinci defa ticaret fazlası verildi

Eralp, geçmişte tertipli olarak Güney Afrika lehine olan ticaret açığının birinci defa 2022’de Türkiye lehine döndüğünü belirterek, “2021 yılı sonu prestijiyle 331 milyon dolar olan ticaret açığımız, 2022 sonu prestijiyle lehimize dönmüş görünüyor. 2022 Ocak-Aralık devrinde lehimize gerçekleşen 120,8 milyon dolarlık ticaret fazlasını, yılın tıpkı devrinde ihracatımızın yüzde 98 artmasına rağmen, ithalatımızın yüzde 32 artması ile açıklayabiliriz.” yorumunu yaptı.

Güney Afrika’nın, Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı ülkeler listesinde 1 yılda 20 sıra birden yükselerek 35’inciliğe yükseldiğine dikkati çeken Eralp, buna karşın ihracat ve ithalat kalemlerinde eser bazında değerli bir sapma olmadığını kaydetti.

Eralp, Afrika’da Mısır, Fas, Libya ve Cezayir’in akabinde Türkiye’nin 5. büyük ticaret ortağı olan Güney Afrika’nın, Sahra Altı bölgesinde ise Türkiye’nin en büyük partneri olduğunu söyledi.

Bankacılık finans kesiminde Güney Afrika’nın kıtanın en gelişmiş ülkesi olduğunu belirten Eralp, “Öyle ki bölgenin en büyük 10 bankasından 5’i Güney Afrika bankası olup Güney Afrikalı Standard Bank hem kıtanın hem de ülkenin en büyük bankasıdır.” dedi.

Türk ihracatçı için pazara giriş avantajları

Bengü Okur Erdoğan ise Güney Afrika’nın Ticaret Bakanlığının 24 “hedef ülke” ve 18 “uzak ülke” listelerinde yer aldığına dikkati çekerek, “Bakanlığımızın Uzak Ülkeler Stratejisi kapsamındaki 18 ülke ortasında yer aldığından Güney Afrika için mevcut takviye puanının başka ülkelere göre yüzde 25’e kadar artırıldığını belirtelim.” tabirlerini kullandı.

Bakanlığın fuar takviyesinden tanıtım dayanağına, birçok alanda sunduğu teşviklerin bilhassa pazara giriş kademesinde büyük ehemmiyet taşıdığına değinen Erdoğan, ülkenin kıtanın fuar merkezi olmasının da pazara girişte büyük kolaylık sağladığını belirtti.

Erdoğan, Güney Afrika pazarına girecek ihracatçıların bilhassa madencilik, otomotiv, güç, sıhhat ve medikal, paketleme ve ambalaj, besin, helal besin, inşaat ve yapı gereçleri, turizm ile sinema ve dizi dallarındaki fuarları takip etmelerini tavsiye etti.

Güney Afrika’da Türk eserlerinin kalitesine yönelik olumlu algının da değerli bir avantaj sağladığını kaydeden Erdoğan, bilhassa dokuma alanında Türk markalarının son derece düzgün bir imaja sahip olduğunu belirtti.

Herkes için ülkenin zorlukları

Erdoğan, Güney Afrika’nın coğrafik uzaklığının ve başta güvenlik sıkıntısı olmak üzere özel meselelerin Güney Afrika ile ilgili zorluklar ortasında yer aldığını belirtti.

Geçen sene 27 binden fazla kişinin cinayet sonucu hayatını kaybettiği ülkede güvenlik problemine dikkat edilmesi gerektiğini söz eden Erdoğan, dolandırıcılık konusunda da kuşkulu durumda Pretorya’daki Müşavirlikle irtibata geçilmesini önerdi.

Erdoğan, Güney Afrika hükümetinin otomotiv, dokumacılık, demir-çelik, mobilya, tavukçuluk, şeker ve gibisi kesimlerde uygulanan mahallileşme siyasetleri ve bu bölümlerde ithalatı kısıtlamaya yönelik uygulamaların ihracatçılar için dezavantaj yarattığını kaydetti.

Güney Afrika’da yaygın elektrik kesintileri, grevlerin, tekrar eden şiddet ve yağma olaylarının, nitelikli iş gücü yetersizliğinin ve çalışma vizesi almada yaşanan zorlukların öbür sorunlar ortasında yer aldığını belirten Erdoğan, ihracatın yüzde 92’sinin deniz yoluyla gerçekleştiği ülkede konteyner ulaşma müddetlerinin 35-40 günü bulduğunun altını çizdi.

Sektörel fırsatlar

Erdoğan, Mercedes-Benz, Volkswagen, Ford, BMW, Nissan, Toyota ve Isuzu üzere motorlu taşıt üreticilerinin çeşitli modellerinin Güney Afrika’da üretildiğini kaydederek, ülkede otomotiv, otomotiv yedek modül ve aksesuar bölümlerinin değerli fırsatlar sunduğunu belirtti.

Ağır vasıta araç pazarının da ziyadesiyle gelişmiş olduğuna değinen Erdoğan, ülkede süregelen elektrik krizi nedeniyle yenilebilir güç alanında faaliyet gösteren şirketler için de kıymetli fırsatlar bulunduğunu tabir etti.

Erdoğan, Türk sinema ve dizilerinin ülkede çok tanınan olduğuna dikkati çekerek, bu açıdan tarihi bahislerin yanında çağdaş devri anlatan üretimlerinden Güney Afrika’da ilgiyle izlendiğine hatta lokal lisanlarda Afrikaans’a çevrildiğine değindi.