Zelzelenin ne vakit olacağını evvelden bilmek imkansız olduğu için sarsıntıya karşı meskendeki halkı bilinçlendirmek ve meskeni zelzeleye hazır hale getirmek hayati değeri taşıyor. Pekala zelzele anında ne yapmalıyız? Sarsıntı sırasında yapılması gerekenler nelerdir?

Deprem anında bina içerisindeyseniz;

• Panik yapmayın.
• Sabitlenmemiş dolap, raf, pencere vb. eşyalardan uzak durun.
• Pencerelerden ve camdan yapılmış eşyalardan uzak durun.
• Varsa sağlam sandalyelerle desteklenmiş masa altına yahut dolgun ve hacimli koltuk, kanepe, içi dolu sandık üzere müdafaa sağlayabilecek eşya yanına çömelerek hayat üçgeni oluşturun.
• Baış iki el ortasına alarak yahut bir esirgeyici (yastık, kitap vb) gereç ile koruyun.
• Sarsıntı geçene kadar bu konumda bekleyin.
• Tekerlekli sandalyede isek tekerlekleri kilitleyin; baş ve boynu müdafaaya alın.
• Okulda, sınıfta ya da çalıştığınız yerdeyseniz ise sağlam sıra, masa altlarında ve ya yanında; koridorda ise duvarın yanına hayat üçgeni oluşturacak formda ÇÖK-KAPAN-TUTUN hareketi ile baş ve boyun bölgenizi koruyun.
• Mutfak, imalathane, laboratuvar üzere iş aletlerinin bulunduğu yerlerde; ocak, fırın ve bu üzere aygıtları kapatın; dökülebilecek materyal ve unsurlardan uzaklaşın.

ÇOK-KAPAN-TUTUN!

• Güvenli bir yer bulup diz üstü çök.
• Başını ve enseni koruyacak biçimde kapan.
• Düşmemek için sabit bir yere tutun.

SAKIN BUNLARI YAPMAYIN!

• Merdivenlere ya da çıkışlara gerçek koşmayın.
• Balkona çıkmayın.
• Balkonlardan ya da pencerelerden aşağıya atlamayın.
• Kesinlikle asansör kullanmayın.
• Telefonları acil durum ve yangınları bildirmek dışında kullanmayın.
• Kibrit, çakmak yakmayın, elektrik düğmelerine dokunmayın.

DEPREM BİTER BİTMEZ YAPMANIZ GEREKENLER

• Sarsıntı geçtikten sonra elektrik, gaz ve su vanalarını kapatın, soba ve ısıtıcıları söndürün.
• Diğer güvenlik tedbirleri alınarak gerekli olan eşya ve materyalleri alarak binayı daha evvel tespit edilen yoldan derhal terk edin, toplanma bölgesine gidin.

Deprem anında dışarıdaysanız;

• Enerji çizgileri ve direklerinden, ağaçlardan, öbür binalardan ve duvar tabanlarından uzaklaşın.
• Açık yerde çömelerek etraftan gelen tehlikelere karşı hazırlıklı olun.
• Toprak kayması olabilecek, taş yahut kaya düşebilecek yamaç altlarından uzaklaşın. Bu türlü bir ortamda bulunuluyorsa seri biçimde inançlı bir ortama geçin.
• Binalardan düşebilecek baca, cam kırıkları ve sıvalara karşı önlemli olun.
• Toprak altındaki kanalizasyon, elektrik ve gaz sınırlarından gelecek tehlikelere karşı dikkatli olun.
• Deniz kıyısından uzaklaşın.

Deprem sırasında araç kullanıyorsanız;

• Bulunduğunuz yer inançlı ise; yolu kapatmadan sağa yanaşıp durun. Kontak anahtarı yerinde bırakın, pencereler kapalı olarak araç içerisinde bekleyin. Sarsıntı durduktan sonra açık alanlara gidin.
• Araç meskun mahallerde ya da inançlı bir yerde değilse (ağaç ya da güç sınırları yahut direklerinin yanında, köprü üstünde vb.); durmayın; kontak anahtarı üzerinde bırakılarak terk edin ve trafikten uzak açık alana gidin.
• Sarsıntı sırasında bir tünelin içinde iseniz ve çıkışa yakın değilseniz; aracı durdurup aşağıya inin ve yanına yan yatarak ayaklarınızı karnınıza çekip, ellerinizle baş ve boyun bölgenizi koruyun (çök, kapan, tutun)
• Kapalı bir otoparkta iseniz; araç dışına çıkın, yanına yan yatarak, ellerle baş ve boyun bölgenizi koruyun. Üstten düşebilecek tavan, tünel üzere büyük kitleler aracı ezebilir fakat yok edemez. Lakin araç içinde kalırsanız, üzerine düşen bir modül ile aracın içinde ezilebilirsiniz.

Sarsıntılar bitene kadar binaya girmeyin!

Zelzelelerde en değerli önlemlerden biri de konutların hangi kısımlarının daha inançlı olduğunu bilmekten geçer. Devrilen eşyaların bulunduğu odalar tehlike arz ederken sarsıntı sırasında başınıza düşecek cisimlerden de kendinizi müdafaanız gerekmektedir. Bu nedenle meskeninizde inançlı yerleri evvelden tespit etmeniz hayati kıymet taşır.

Her büyük sarsıntıdan sonra kesinlikle artçı zelzele olur. Artçı zelzeleler vakit içerisinde seyrekleşir ve büyüklükleri azalır. Artçı sarsıntılar hasarlı binalarda ziyana yol açabilir. Bu nedenle sarsıntılar büsbütün bitene kadar hasarlı binalara girmeyin. Sarsıntı anında açık alandaysanız deniz kıyısından, güç çizgileri ve direklerinden, ağaçlardan, başka binalardan ve duvar tabanlarından uzaklaşın.